Order N:
ნატო ობოლაძე
თავის ტვინის ტრავმული დაზიანება მსოფლიოს ყველა ქვეყნის ჯანდაცვის სისტემისათვის მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს, თუმცა აღიარებულია, რომ ის განსაკუთრებით აქტუალური დაბალი და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებშია. ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემების თანახმად, სპეციალისტები თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების გლობალური ტვირთის მნიშვნელოვან ზრდას, მომავალი ათწლეულების განმავლობაში, დაბალი და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებში პროგნოზირებენ.
თავის ტვინის დაზიანების ზედამხედველობის გაზრდის მიზნით საქართველოში 2017 წლიდან 2 საერთაშორისო პროექტი ხორციელდება — „კვლევის მოცულობის გაზრდა აღმოსავლეთ ევროპაში“ და „საერთაშორისო თანამშრომლობა ევროპაში თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების ზედამხედველობის გაზრდის მიზნით“. ორივე პროექტის საერთაშორისო კოორდინატორია აიოვას უნივერსიტეტის პროფესორი კორინ პიკასა. საქართველოში პროექტებს კოორდინაციას თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის დეპარტამენტის პროფესორი ნინო ჩიხლაძე უწევს. რუმინეთში — ბაბეშ-ბოლიაის უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი დაიანა დალფი. ორივე მათგანს აშშ-ის ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის (US National Institutes of Health) ფოგარტის საერთაშორისო ცენტრი აფინანსებს.
„ერთ-ერთი პროექტი — „საერთაშორისო თანამშრომლობა ევროპაში თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების ზედამხედველობის გაზრდის მიზნით“, რომელიც მიზნად ისახავდა თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების მონაცემებზე კვლევების განხორციელებას სამ პარტნიორ ქვეყანაში, მათ შორის საქართველოში, სომხეთსა და მოლდოვაში, უკვე დასრულდა. პროექტის ფარგლებში საქართველოში შესრულდა რამდენიმე კომპონენტიანი კვლევა და ჩატარდა როგორც რაოდენობრივი, ისე თვისებრივი კვლევა. რეტროსპექტულად შესწავლილი იქნა თავის ტვინის ტრავმული დაზიანებით ჰოსპიტალიზაციის 2015-2020 წლების ზოგადი ტენდენციები, რის საფუძველზე გამოვლინდა მაღალი მიმართვიანობის კლინიკები. კვლევის აღნიშნულ კომპონენტში გამოყენებული იქნა საქართველოს დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ეროვნული ცენტრის ოფიციალური მონაცემები. მომდევნო ეტაპზე თავის ტვინის ტრავმული დაზიანებით მაღალი მიმართვიანობის ორ ჰოსპიტალში 2018 წლის 1 აგვისტოდან — 31 ოქტომბრამდე ჩატარდა რეტროსპექტული რაოდენობრივი კვლევა, ხოლო 2019 წლის 1 მარტიდან 31 აგვისტომდე — პროსპექტული კვლევა.
თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების რეგისტრის შემუშავებისათვის გამოყენებული იქნა საერთაშორისო პროექტის ფარგლებში შემუშავებული კითხვარი. კვლევის შედეგად შესწავლილი იქნა თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების 70-ზე მეტი ცვლადი. რაოდენობრივი კვლევის ეტაპზე მეტად მნიშვნელოვანი შედეგები იქნა მიღებული საქართველოში თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლების შესახებ, რაც შესაძლებელია გამოყენებული იქნას, როგორც თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების რეგისტრის შემუშავების ჩარჩო. ამის გარდა, კვლევის შედეგებმა გამოკვეთეს კვლევის ხარისხის გაუმჯობესების კონკრეტული მიმართულებები.
პროექტის ფარგლებში ჩატარდა ასევე თვისებრივი კვლევა, რომლის შედეგად ქვეყნის წამყვან სპეციალიზებულ კლინიკებშიც კი გამოვლინდა განსხვავებები თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების მკურნალობისა და მართვის პროცესში. კვლევის შედეგად გამოიკვეთა ასევე პრობლემური საკითხები თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების პრეჰოსპიტალური ტრიაჟის, ტრანსპორტირების და სარეაბილიტაციო მომსახურების ეტაპებზე, რაზეც უნდა გამახვილდეს ყურადღება თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების მქონე პაციენტების სამედიცინო მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების პერსპექტივაში,“ — განაცხადა ნინო ჩიხლაძემ.
პროექტში თსუ მედიცინის ფაკულტეტის აკადემიური პერსონალი, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის და ეპიდემიოლოგიის სადოქტორო პროგრამისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სამაგისტრო პროგრამის სტუდენტები მონაწილეობდნენ. განხორციელებული კვლევის შედეგები აისახა დოქტორანტ ეკა ბურკაძის სადოქტორო ნაშრომში — „თავის ტვინის ტრავმული დაზიანების ეპიდემიოლოგიური მახასიათებლების შესწავლა თბილისის ორი ჰოსპიტლის მაგალითზე და ჯანდაცვის რესურსების შეფასება’’ (ხელმძღვანელი პროფ. ნინო ჩიხლაძე) და ინგლისურენოვანი სამაგისტრო პროგრამის საერთაშორისო სტუდენტის ფრედა ომიენიმი ჰალიდეის სამაგისტრო ნაშრომში — „A RETROSPECTIVE STUDY ON THE EPIDEMIOLOGY OF TRAUMATIC BRAIN INJURY IN GEORGIA’’.
პროექტში მონაწილე მკვლევრებმა კვლევის შედეგები ადგილობრივ და საერთაშორისო კონფერენციებზე უკვე წარადგინეს. შედეგები ასევე გამოქვეყნებულია საერთაშორისო სამეცნიერო ჟურნალებში, მათ შორის: 3,2 იმპაქტფაქტორიან ჟურნალში „Risk Management and Healthcare policy“.
პროექტში ჩართული მკვლევრები შედეგების გაზიარებას ჰოსპიტალური და სამთავრობო სექტორის წარმომადგენლებისთვისაც გეგმავენ.
Order N:
ნატო ობოლაძე
მედიცინის ფაკულტეტზე სტუდენტზე ფოკუსირებული თანამედროვე სასწავლო გარემოს გასაუმჯობესებლად აკადემიური პერსონალის პროფესიული განვითარების სამოქმედო გეგმა შემუშავდა. დოკუმენტი ასოცირებულმა პროფესორმა მაია ბიწკინაშვილმა და მედიცინის ფაკულტეტის ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურის უფროსმა, პროფესორმა ნინო ჩიხლაძემ შეადგინეს.
„სამედიცინო განათლებაში ჩართული სამედიცინო პერსონალის პროფესიული განვითარების სამოქმედო გეგმის ფარგლებში გამოიყო სამედიცინო განათლების პრიორიტეტული მეთოდოლოგიური საკითხები, მიმდინარეობს კომუნიკაცია საერთაშორისო ექსპერტებთან, რომლებთან კოლაბორაციით ჩატარებული ტრენინგების სერია ხელს შეუწყობს სტუდენტზე ფოკუსირებული თანამედროვე სასწავლო გარემოს შექმნას, აკადემიური პერსონალის მიერ თანამედროვე მიდგომების გამოყენებას სამედიცინო განათლების სწავლების პროცესში და უზრუნველყოფს სამედიცინო განათლების საერთაშორისო სტანდარტებთან სრულ შესაბამისობას“, — განმარტავს ნინო ჩიხლაძე.
მედიცინის საგანმანათლებლო პროგრამის ხელმძღვანელმა, ასოცირებულმა პროფესორმა მაია ბიწკინაშვილმა და მედიცინის ფაკულტეტის ხარისხის უზრუნველყოფის სამსახურის უფროსმა, პროფესორმა ნინო ჩიხლაძემ, 2019-2021 წლებში, ევროპის სამედიცინო განათლების ასოციაციის (AMEE – Association for Medical Education in Europe) ოთხი თემატური ტრენინგ პროგრამა გაიარეს, რომელიც სამედიცინო განათლების მოდერნიზაციისათვის აუცილებელი სწავლის, სწავლებისა და შეფასების თანამედროვე მეთოდების დანერგვის საკითხებს მოიცავდა. გამოცდების წარმატებით დასრულების შემდეგ მაია ბიწკინაშვილმა და ნინო ჩიხლაძემ სამედიცინო განათლების დარგში AMEE სპეციალისტის კვალიფიკაცია მოიპოვეს.
„სამედიცინო განათლების მოდერნიზაციისთვის აუცილებელი გამოცდილების მიღება მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს მედიცინის ერთსაფეხურიანი საგანმანათლებლო პროგრამაში სწავლის, სწავლებისა და შეფასების თანამედროვე მეთოდოლოგიის დახვეწასა და სამედიცინო განათლების ხარისხის გაუმჯობესებას“, — აღნიშნავენ პროფესორები.
Order N:
ნატო ობოლაძე
გერმანულ-ქართული სამეცნიერო პროექტი DAMAST-ის პირველი ნაწილი დასრულებულია. საქართველოში ჰიდროელექტროსადგურების უსაფრთხო და ეფექტური მუშაობისთვის მონიტორინგის უახლესი სისტემა შემუშავებულია. 5 წლიანი კვლევითი და საველე სამუშაოების შედეგად გერმანელმა და ქართველმა მეცნიერებმა ენგურჰესზე ინოვაციური მონიტორინგის ტექნოლოგიები დანერგეს — დაკვირვება ხმელეთზე, წყალზე და კოსმოსიდან უწყვეტ რეჟიმში მიმდინარეობს და მკვლევრებს ენგურის კაშხლის მდგომარეობის შესახებ ზუსტ მონაცემებს აწვდის.
„კაშხალი, როგორც წესი, ძველდება და ეს არ არის საოცრება, ის ითხოვს რეაბილიტაციას და რომ „ვუმკურნალოთ, საჭიროა დაისვას დიაგნოზი, ამისათვის გერმანელებმა დიდი ღვაწლი გასწიეს. DAMAST-ის 4 მილიონიანი პროექტი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ სრულად დააფინანსა“, — ამბობს თსუ გეოფიზიკის ინსტიტუტის მთავარი მეცნიერ თანამშრომელი გია მელიქაძე.
„ჩვენი მიზანია ჰიბრიდული, განახლებადი ენერგოსექტორის განვითარება ენერგეტიკული დამოუკიდებლობისთვის. ეს არის ის მზის პანელები, გეოთერმული წყლები, ქარი და მთავარი — ჰიდროელექტროსადგურები, რადგან დანარჩენი სამი, ჯერ-ჯერობით, ენერგეტიკაზე მნიშვნელოვან გავლენას ვერ მოახდენს“, — განმარტავს პროექტ DAMAST-ის კოორდინატორი, თსუ გეოფიზიკის ინსტიტუტის მეცნიერ თანამშრომელი ნინო წერეთელი.
„მიმდინარე პროექტის კომპლექსურობა მრავალ საკვანძო საკითხს მოიცავს, რომელიც აქამდე არა მხოლოდ საქართველოს, არამედ კავკასიის და მიმდებარე ქვეყნების მასშტაბითაც არ განხორციელებულა. ის ენგურჰესის თაღოვანი კაშხლის უსაფრთხო ოპერირებას და შესაძლო რისკების შეფასებას ემსახურება თანამედროვე მულტიდისციპლინური მეთოდოლოგიით. ცხადია, ამ მხრივ პროექტი უმნიშვნელოვანესია პრაქტიკულ ჭრილშიც“, — ამბობს თსუ გეოფიზიკის ინსტიტუტის მეცნიერ თანამშრომელი დავით სვანაძე.
DAMAST-ის პროექტი გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაფინანსებით განხორციელდა. გერმანიიდან კვლევით პროცესში კარლსრუეს ტექნოლოგიის ინსტიტუტის მკვლევრები მონაწილეობდნენ. პროექტში ქართულ მხარეს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გეოფიზიკის ინსტიტუტისა და საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის მკვლევრები წარმოადგენდნენ.
ინოვაციური მონიტორინგის ტექნოლოგიები კომბინირებულია — განმარტავენ მეცნიერები — მიღებული დაკვირვებების საფუძველზე სცენარული მოდელების შემუშავება ხდება, როგორც სეისმურობის სივრცით-დროითი განაწილებისთვის, ასევე კაშხლისა და მიმდებარე ტერიტორიის ლოკალური და რეგიონული დეფორმაციის პროცესების განვითარებისთვის ხორციელდება სეისმოლოგიური, მეტეოროლოგიური, გეოდეზიური და გეოლოგიური მონაცემების მოპოვება, ტბის დანალექისა და კაშხლის სტრუქტურაში განხორციელებული ცვლილებების გაზომვა, დახასიათება. მონიტორინგის ტექნოლოგიებში გამოიყენება დისტანციური ზონდირების მეთოდი, გაზომვები ჭაბურღილებში, სეისმური ჩანაწერები, სახმელეთო რადიოლოკაციური ინტერფერომეტრია, წყალქვეშა დრონი, მრავალსხივიანი ბათიმეტრია, მრავალსიხშირული ექოლოკატორი, დანალექის დახასიათება და ახალი მინი-სენსორები.
„ენგურჰესის 10 კილომეტრიან რადიუსში უნიკალური სეისმური ქსელია დამონტაჟებული. სულ 7 სადგურია, მათგან ერთ-ერთი აფხაზეთშია, რომელიც ჩვენმა გერმანელმა კოლეგამ დაამონტაჟა. 3 სადგური 30 მეტრის სიღრმის ჭაბურღილშია, მეხუთე — 250 მეტრიან ჭაბურღილში. ეს უნიკალური შემთხვევაა, რადგან არა თუ საქართველოში, არამედ მთელ პოსტ საბჭოთა სივრცეშიც კი ასეთ სიღრმეზე სეისმური აპარატურა საერთოდ არ ყოფილა დამონტაჟებული. ენგურჰესის მარცხენა სანაპიროზე 300 მეტრიან და 90 მეტრიან ჭაბურღილებში განთავსებულია უნიკალური ბოჭკოვანი საკაბელო სისტემა, რომელიც მიკრო მიწისძვრებს იწერს. ეს სრულიად ახალი ტექნოლოგიაა და, საქართველოს გარდა, მხოლოდ იტალიაშია გამოყენებული. ეს სისტემა სეისმურ სადგურებთან ერთად საშუალებას გვაძლევს ვაკონტროლოთ — გარემო რამდენად სეისმურად აქტიურია. მიკრო მიწისძვრებს, რომელსაც აქ ვაკვირდებით, ვერ აფიქსირებს ნაციონალური ქსელი", — ამბობს ნინო წერეთელი.
ენგურჰესის აუზის ირგვლივ უნიკალური გეოფიზიკური კვლევები განხორციელდა. მეცნიერებმა მთლიანად შეისწავლეს სამგანზომილებიანი რელიეფი. თაღოვანი კაშხლის და ენგურის რღვევის სიახლოვეს განთავსებულია 6 მუდმივმოქმედი გლობალური ნავიგაციის სატელიტური სისტემა (GNSS) — დაკვირვების სადგურები, რომლებიც აღჭურვილია მსოფლიოში ლიდერი კომპანია Leica-ის აპარატურით. მუდმივმოქმედი გლობალური პოზიციონირების სისტემების გამოყენებით მონიტორინგის პარალელურად, წელიწადში ორჯერ, ენგურჰესში წყლის მაქსიმალური და მინიმალური ნიშნულის მიხედვით მიმდინარეობს 10 გეოდეზიურ წერტილში დაკვირვება. წერტილები ისეა განთავსებული, რომ ენგურჰესის თაღოვანი კაშხლის მიმდებარე ლოკალური ტექტონიკური ერთეულების მოძრაობის შეფასება შესაძლებელი ხდება.
„ამ ეტაპზე უკვე დამონტაჟებულია, როგორც გითხარით, 6 მუდმივმოქმედი და 10 პერიოდული მონიტორინგის გეოდეზიური წერტილი; დამატებით — ინტერფერომეტრიული რადარის 4 სამონიტორინგო წერტილი კაშხლის სიახლოვეს. მიმდინარეობს მუდმივი მონიტორინგი როგორც ტექტონიკური ერთეულების რხევაზე ან გადაადგილებაზე, ასევე კაშხლის ტანის ვიბრაციებზე. ლოკალური ტექტონიკური ერთეულების ქცევა ენგურჰესის წყალსაცავში წყლის დონის ცვალებადობასთან პარალელურად რომ დადგინდეს და ამ პროცესის რეალური გამომწვევი მიზეზი გავიგოთ, საჭიროა უფრო ხანგრძლივი პერიოდის მონიტორინგი, თუმცა პირველი წლის მონიტორინგით ჩანს, რომ მუდმივმოქმედი GNSS გლობალური პოზიციონირების სისტემების წერტილები გარკვეულ რეაგირებას ახდენენ წყლის დონის ცვალებადობის პარალელურად“, — ამბობს დავით სვანაძე.
კვლევის პირველადი შედეგები ასეთია: იმ შემთხვევაში, თუ კაშხალში შეტანილი ნატანის გატანა არ მოხდება, ენგურჰესი მომდევნო 30 წლის შემდეგ მუშაობას შეწყვეტს, ეს კი ნიშნავს, რომ საქართველოს ენერგოსისტემა, დაახლოებით, 40%-ით შემცირდება, რაც ენერგოკოლაფსს უდრის. თსუ-ის გეოფიზიკის ინსტიტუტის მკვლევარი ნინო წერეთელი ამბობს, რომ ენგურჰესზე მონიტორინგის უწყვეტობისა და შეტანილი ნატანის გატანის გეგმების შესამუშავებლად გერმანულ მხარესთან თანამშრომლობის გაგრძელება აუცილებელია, რაც დღის წესრიგში უკვე დგას და აქტიურად განიხილება. გერმანიაში ვიზიტისას DAMAST-ის მონაწილე ქართველი მკვლევრების ანგარიში გერმანიის განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროში დადებითად შეფასდა, რაც თანამშრომლობის გაგრძელების წინაპირობა გახდა.
„მთავარი ამოცანაა დიდი ჰესების რეაბილიტაცია და მათი სიცოცხლის გახანგრძლივება. ენგურჰესი უნიკალურია და მათთვის იმ მხრივ არის საინტერესო, რომ პრაქტიკულად თვითონ დიდ გამოცდილებას იღებენ, რადგან გერმანიას მისი ლანდშაფტი არ აძლევს დიდი ჰესების აშენების საშუალებას, თუმცა საშუალო ჰესები საკმაოდ ბევრი აქვთ. ამ მიმართულებით მუშაობა, გარკვეული პერიოდით, შეჩერებული ჰქონდათ, თუმცა ახლა აპირებენ — განავითარონ. გერმანულ მხარესთან შეხვედრაზე გამოითქვა მოსაზრება, რომ პროექტი გაგრძელდეს. დასაწყისისთვის საჭიროა კონცეფციის შემუშავება, თუ როგორ მოხდება ენგურჰესიდან ნატანის გატანა. მოგეხსენებათ, რომ ნენსკრა ჰესის მშენებლობა დაიწყო და გაჩერდა, თუმცა სამუშაოების გაგრძელებაზე საუბრები მიმდინარეობს. DAMAST-ის პროექტი მომდევნო ორი წლის განმავლობაში ამ მიმართულებით გაგრძელდება. გერმანული მხარის მხარდაჭერით საქართველოში შემოვა 10 სეისმური სადგური, აქედან 5 უშუალოდ ჰესის ირგვლივ დამონტაჟდება, ხუთი კი — ცენტრალური საქართველოს რეგიონში, რათა შორ მანძილზეც დაიწყოს მონიტორინგი. ასევე დაიწყება გეოდეზიური სამუშაოებიც. შესაბამისად, როდესაც ნენსკრა ჰესის მშენებლობა დაიწყება, ჩვენ უკვე გვექნება წინასწარი მონაცემები არსებული მდგომარეობის შესახებ“, — ამბობს ნინო წერეთელი.
საქართველოში ენერგეტიკის განვითარების მიზნით გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო ქართულ მხარესთან თანამშრომლობას კომპლექსურ ჭრილში გეგმავს. კვლევისა და კვლევის შედეგების პრაქტიკული გამოყენების გარდა, თანამშრომლობა განათლების სფეროშიც ღრმავდება. დედამიწის შემსწავლელი მეცნიერებების მიმართულებით საქართველოში ცოდნის ტრანსფერის გასააქტიურებლად ახალი პროექტი DAAD-SDG დაიწყო, რაც თსუ-ს და საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სტუდენტების, დოქტორანტებისა და პოსტდოქტორანტების გერმანიის ტექნოლოგიურ უნივერსიტეტში სასწავლო-კვლევით მობილობასა და სასწავლო-სამეცნიერო საზაფხულო სკოლების ორგანიზებას ითვალისწინებს.
„ტექნიკურ უნივერსიტეტში ჰესების შემსწავლელი ცალკე მიმართულებაა განვითარებული, ამიტომ ჩვენი ერთობლივი მონაწილეობა ძალიან მნიშვნელოვანია. საქართველოს სჭირდება ენერგოსექტორის განვითარება, DAAD-SDG კი მორგებულია ახალგაზრდებზე და ახალგაზრდა მეცნიერების ტრენინგებზე, ერთობლივ კვლევით პროექტებზე, რაც მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს ქართულ ენერგოსექტორში კვალიფიციური კადრების მომზადებას“, — განმარტავს ნინო წერეთელი.
DAMAST-ის პროექტის მაგალითზე მეცნიერებმა, ზოგადად, ტექტონიკურად აქტიურ რეგიონებში არსებულ ჰესებზე ეფექტური მონიტორინგის კონცეფციები შეიმუშავეს, რაც მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს რისკის მენეჯმენტს ადრეული გამაფრთხილებელი სისტემის საშუალებით. შესაბამისად, მეცნიერები პროექტის შედეგებს მსგავსი ალპური და სეისმურად აქტიური სხვა რეგიონებისთვისაც გამოიყენებენ.
Order N:
"მეწარმეობა და ბიზნეს საქმიანობა" (ძირითადი საკითხები)
თუ ხარ დაინტერესებული ბიზნესის საკითხებით
გაინტერესებს როგორ წამოიწყო ბიზნეს საქმიანობა? რა ნაბიჯები უნდა გადაიდგას სტარტაპის განსავითარებლად? მაშინ ეს შეთავაზება და ტრენინგი შენთვის არის.
ტრენინგი განკუთვნილია მათთვის, ვისაც აინტერესებს სტარტაპ სფეროში ჩართულობა, სურს წამოიწყოს საკუთარი ბიზნესი ან აპირებს თავისი მომავალი დაუკავშიროს ამ სფეროს. ტრენინგი საშუალებას მოგცემთ, განსაზღვროთ თქვენთვის პრიორიტეტული მიმართულება, პირველადი საჭიროებები, სწორი დაგეგმვა და ბაზრის კვლევის წარმოება.
ტრენინგს გაუძღვება მარიამ მურჯიკნელი - თსუ ფსიქოლოგიისა და განათლების მეცნიერებათა ფაკულტეტის "განათლების მეცნიერებების" დოქტორანტი
(შეთავაზება უფასოა)
შეხვედრები წარიმართება 13 მაისიდან 3 ივნისის ჩათვლით, ყოველ პარასკევს 20:00 საათზე დისტანციურად, ZOOM პლატფორმის გამოყენებით.
რეგისტრაცია 2 მაისი - 10 მაისი (18:00)
>>> სარეგისტრაციო ბმული <<<
Order N:
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის კრიმინოლოგიის სამეცნიერო - კვლევითი ინსტიტუტისა და საქართველოს გენერალური პროკურატურის მიერ დაარსდა ,,საპროკურორო სამართლისა და დანაშაულის პრევენციის“ სამეცნიერო-პრაქტიკული ელექტრონული ჟურნალი. იხ. ვრცლად.
Order N:
„ქრისტე აღსდგა“ თუ — „ქრისტე აღდგა“? — ეს კითხვა პერიოდულად დავის საგნად იქცევა ხოლმე სამეცნიერო სივრცესა თუ ფართო საზოგადოებაში, განიხილება პრესის ფურცლებსა და სოციალურ ქსელებში.
ამ საკამათო კონტექსტთან დაკავშირებული ყველა — ძველი თუ ახალი მოსაზრება შეიძლება სამ ჯგუფად დაიყოს:
1. „თანამედროვე ქართული სალიტერატურო ენის ნორმებში“ „ქრისტე აღდგა“ ფორმის პარალელურად, გამონაკლისის სახით, დასაშვებადაა მიჩნეული „ქრისტე აღსდგა“, როგორც ძველ და ახალ წერილობით ძეგლებში და საეკლესიო მსახურებაში ტრადიციულად დადასტურებული ფორმა (ა. შანიძე, ბ. ფოჩხუა, შ. აფრიდონიძე...). აღნიშნული ფორმის გამოყენება მორწმუნის „სუბიექტური არჩევანის" საკითხადაა ჩათვლილი.
2. „ქრისტე აღსდგა“ დასაშვებია, როგორც ფაკულტატური საშუალება, რომელიც ერთი სიტყვის განსხვავებულ მნიშვნელობათა („გაცოცხლება, განახლება, აღორძინება“; ასევე, ემოციური განწყობა) ფორმობრივად გარჩევის ფუნქციას ასრულებს (ბ. ჯორბენაძე, ჟ. ფეიქრიშვილი, ტ. ფუტკარაძე...).
3. „ქრისტე აღსდგა“ დაუშვებელია, როგორც არასწორი, მცდარი ფორმა (ლ. ღვინჯილია).
ყველა ამ განსხვავებულ მოსაზრებას ერთი რამ აერთიანებს: კერძოდ, მოცემულ კონტექსტში აღსდგა ფორმა ერთპირიანადაა კვალიფიცირებული და, აქედან გამომდინარე, ს — პრეფიქსი ზედმეტად და გრამატიკული წესიდან გადახვევად არის მიჩნეული. ამ „შეცდომას" კი, ჩვეულებრივ, იმით ხსნიან, რომ ს — პრეფიქსი ამ შემთხვევაში ფორმალური დიფერენცირებისათვის, სტილისტური დანიშნულებით, „სამკაულადაა“ ნახმარი, რათა ქრისტეს ღვთაებრივი, სასწაულებრივი „აღდგომა" ჩვეულებრივი, ადგილიდან ადგომისაგან განსხვავდეს.
საკამათო კონტექსტში ერთპირიანი ფორმა — „აღდგა", ცხადია, ვერ გადმოსცემს მაცხოვრის აღდგომის უნიკალურსა და სასწაულებრივ მოვლენას, რომლის გამოხატვა შესაძლებელია მხოლოდ და მხოლოდ ქართული ორპირიანი აღ-ს-დგა ზმნის საშუალებით: ამიტომაცაა, რომ სწორედ ამ ენის მფლობელი ჭეშმარიტი მორწმუნის „სუბიექტური არჩევანი“ აღსდგა ფორმის სასარგებლოდ ეყრდნობა მის შინაგან განწყობას, ინტუიციას, რომელიც სულიერ მოვლენებს განარჩევინებს ფიზიკური მოვლენებისაგან.
ამგვარად, მაცხოვრის, ქრისტეს აღდგომის საკრალური მოვლენის ენობრივი ნიშნით გაფორმება მხოლოდ ქართული მრავალპირიანი სტრუქტურის ზმნას შეუძლია: ქართველი მთარგმნელის მიერ ეს საიდუმლო შინაგანად იმდენად ღრმად იყო გაცნობიერებული, რომ იგი, რა თქმა უნდა, გამოიყენებდა ქართული ზმნის შესაძლებლობებს და ს — პრეფიქსის დახმარებით გამოხატავდა იმ უნიკალურ მოვლენას, რომელსაც მაცხოვრის, ქრისტეს მკვდრეთით ამ ქვეყანას აღდგომის საიდუმლო ჰქვია: ქრისტე აღ-ს-დგ-ა.
შესიტყვება „ქრისტე აღსდგა" რწმენის ქვაკუთხედს წარმოადგენს, იგი ქრისტე — მაცხოვრის ქვესკნელიდან, ჯოჯოხეთიდან ამ ქვეყანაზე აღდგომის საიდუმლოს გამოხატავს და ინახავს.
ქართული ენა „იმარხავს“ ყველა იმ საიდუმლოს, რომელიც მოიაზრება იოანე ზოსიმეს ცნობილ ჰიმნოგრაფიულ თხზულებაში — „ქებაი და დიდებაი ქართულისა ენისაი“. ამ საიდუმლოთა შორის არის ქრისტეს აღდგომის დოგმატის საიდუმლოც, რომლის ენობრივი ფორმით გამოხატვა შესაძლებელი გახდა ქართული ანალიზური და სინთეზური აზროვნების მიერ შექმნილი პოლიპერსონალური ზმნის საშუალებით.
დამანა მელიქიშვილი
თსუ ემერიტუსი პროფესორი
გელათის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი
(ვრცელი ვარიანტი იხ. დამანა მელიქიშვილი, გელათის მეცნიერებათა აკადემიის შრომები, ტ. VII, 2021)
Order N:
თსუ ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტი 2-3 ნოემბერს გამართავს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის აღმოსავლეთმცოდნეობის ს/ს ინსტიტუტის არმენოლოგიის კათედრის დაარსების მე-100 წლისთავისადმი მიძღვნილ სამეცნიერო კონფერენციას (თემატიკა – ქართულ-სომხური ისტორია-ფილოლოგია, ქართველოლოგია).
იმუშავებს შემდეგი სექციები:
ისტორია და ისტორიოგრაფია
ლიტერატურათმცოდნეობა
წყაროთმცოდნეობა
კულტურის კვლევები
ხელოვნებათმცოდნეობა
არქივმცოდნეობა
კონფერენციის რეგლამენტი:
მოხსენება – 20 წუთი.
მსჯელობა – 10 წუთი.
კონფერენციაში მონაწილეობის ფორმატი: მოხსენება.
კონფერენციაში მონაწილეობის მსურველებმა 2022 წლის 15 სექტემბრამდე უნდა გამოგზავნონ მოხსენების სათაური, ხოლო 10 ოქტომბრამდე – სტატია ელექტრონული ფოსტის მისამართზე: conference.hum@tsu.ge
იხ. სტატიების გაფორმების წესი.
სტატიების კრებული განთავსდება თსუ-ს ბიბლიოთეკის რეპოზიტორზე.
საკონტაქტო პირები: ასოც. პროფესორი ნათია ჩანტლაძე და ასოც. პროფესორი ეკატერინე ნავროზაშვილი
Order N:
თამარ დადიანი
დასავლური ფილოსოფიით დაინტერესებულ მკითხველთა თაროს კლასიკური ხანის ბერძენი ფილოსოფოსის — პლატონის ტრილოგია — თეეტეტოსი სოფისტი პოლიტიკოსი (ძველბერძნულ-ქართული გამოცემა) შეემატა შესავლითა და კომენტარებით. აღსანიშნავია, რომ წიგნი პირველად გამოვიდა ქართულ ენაზე. წიგნი ძველი ბერძნულიდან თარგმნა, შესავალი და კომენტარები დაურთო თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მკვლევარმა და მოწვეულმა ლექტორმა, ფილოლოგიის დოქტორმა მაია შუხოშვილმა.
პლატონი (ძვ. წ. 429/8 -347/6 წწ.) ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი კლასიკური ხანის ბერძენი ფილოსოფოსია, რომელიც განუხორციელებელი იდეალების მქონე მოაზროვნე იყო. მისი შრომები დიალოგების ფორმით არის დაწერილი. ეს დიალოგები ძლიერია ფორმითაც და შინაარსითაც. პლატონს ფილოსოფია მიაჩნდა ძიებად და არა დასრულებულ, რეზულტატების მომცემ მეცნიერებად. პლატონი ერთდროულად მოაზროვნეც არის და შემოქმედიც. მისი ქმნილებები საინტერესოა, როგორც ფილოსოფიური, ასევე, მხატვრული თვალსაზრისით. ჩვენამდე პლატონის ოცდაათამდე დიალოგი და 13 წერილია შემორჩენილი, მათ შორისაა: „ფედონი“, „ნადიმი“, „სახელმწიფო“, „პარმენიდე“, „ადრეული დიალოგები“ და სხვა.
„თეეტეტოსი“ პლატონის შუა პერიოდის დიალოგებიდან ერთ-ერთი უკანასკნელია, „სოფისტი“ და „პოლიტიკოსი“ კი გვიანდელ პერიოდს მიეკუთვნება. თითოეული ეს დიალოგი მიზნად ისახავს განმარტოს — თუ რა არის ცოდნა, ვინ არის სოფისტი და ვინ არის პოლიტიკოსი. მეცნიერები ამ დიალოგებს ხშირად პლატონის ერთიან პროექტად მოაზრებენ, რომელიც უნდა დაგვირგვინებულიყო დიალოგით „ფილოსოფოსი“ — იმ დიალოგით, რომელიც პლატონს არასოდეს დაუწერია.
ეს სამი ნაწარმოები ერთმანეთთან თემატურ და დრამატულ კავშირშია და ერთიანობაში წარმოადგენს პლატონის მოწიფულობის ხანის მოსაზრებებს ეპისტემოლოგიის, მეტაფიზიკისა და პოლიტიკის მიმართულებით.
წიგნი გამოიცა ალექსანდრე ალექსიძის სახელობის ქართულ-ბერძნული ურთიერთობების განვითარების ფონდის მიერ, მწერალთა სახლის მხარდაჭერით.
Order N:
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში ქართული ენის კვირეული მხატვარ ლევან დავითანის ნამუშევრების გამოფენით ,,დასურათებული ფსალმუნი’’ გაიხსნა.
„1978 წლის 14 აპრილი იყო მნიშვნელოვანი არა მხოლოდ ჩვენი ქვეყნისთვის, არამედ მთელი საბჭოთა სივრცისთვის, რადგან სწორედ ამ დღიდან დაიწყო საბჭოთა კავშირის რეალური რღვევა, როდესაც გაერთიანდა ქართველი ერი და დაანახა მთელ მსოფლიოს, რომ გამარჯვება შესაძლებელია“ - აღნიშნა კვირეულის გახსნაზე თსუ რექტორმა გიორგი შარვაშიძემ. მისი თქმით, მნიშვნელოვანია, რომ უნივერსიტეტში ასე აღინიშნება ქართული ენის კვირეული, რადგან 1978 წელს დემონსტრაცია მთავრობის სასახლისკენ სწორედ უნივერსიტეტიდან დაიწყო.
მხატვარ ლევან დავითიანის მიერ შესრულებული „დასურათებული ფსალმუნი“ რვეულებადაა დაშლილი და გამოფენაზე გაშლილ მდგომარეობაშია წარმოდგენილი. გამოფენის შემდგომ ავტორი ნამუშევრებს დასრულებულ სახეს მისცემს და წიგნად აქცევს. ფსალმუნზე მუშაობა მხატვარმა 2011 წელს დაიწყო და 10 წლის განმავლობაში მუშაობდა მასზე. ხელნაწერის დასურათება გამოირჩევა ჟანრობრივი მრავალფეროვნებითა და მაღალმხატვრული გადაწყვეტით. შესრულებისას გამოყენებულია ბუნებრივი საღებავები და ოქრო. თსუ I კორპუსის ფოიეში გამოფენილი ნამუშევრების დათვალიერება მნახველებს ორი დღის განმავლობაში შეუძლიათ.
თსუ ბიბლიოთეკამ ლევან დავითიანის ნამუშევრებთან ერთად გამოფენაზე უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში დაცული სხვადასხვა წლებში გამოცემული ფსალმუნები წარმოადგინა, რომელთაგან ერთ-ერთი 1709 წელს ვახტანგ VI-ის სტამბაშია დაბეჭდილი. „აღსანიშნავია, რომ ამ გამოცემის მხოლოდ სამი ეგზემპლარია შემორჩენილი. ერთი დაცულია პარიზში, მეორე საქართველოს პარლამენტის ეროვნულ ბიბლიოთეკაში და მესამე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში და მას მინიჭებული აქვს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი,“-განაცხადა თსუ ბიბლიოთეკის ხელმძღვანელმა ზურაბ გაიპარაშვილმა.
ღონისძიების ფარგლებში დაჯილდოვდნენ ის სტუდენტები, საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციის კვირეულის ფარგლებში თსუ ბიბლიოთეკის ორგანიზებით ჩატარებულ სტუდენტურ-სამეცნიერო კონფერენციაში „იმპერიიდან ოკუპაციამდე“ მიიღეს მონაწილეობა. კონფერენციის სამუშაო თემებს წარმოადგენდა საქართველოს პოლიტიკური, ეკონომიკური, ინტელექტუალური, სოციალური და კულტურული ისტორია (1880-1921 წწ); რუსეთისა და კავკასიის ქვეყნების პოლიტიკური ისტორია (1881-1921 წწ).
Order N:
თსუ ფსიქოლოგიისა და განათლების მეცნიერებათა ფაკულტეტის ფსიქოლოგიის დეპარტამენტში პროფესორის აკადემიურ თანამდებობაზე შესარჩევი კონკურსის კომისისიის სხდომის ოქმი N3.
Order N:
ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტი 11-12 ივლისს გამართავს აკადემიკოს მარიამ ლორთქიფანიძის დაბადებიდან 100 წლისთავისადმი მიძღვნილ XVI საფაკულტეტო სამეცნიერო კონფერენციას.
კონფერენციაში მონაწილეობის მსურველებმა 2022 წლის 10 ივნისამდე თეზისები უნდა გამოგზავნონ ელექტრონული ფოსტის მისამართზე: tsuconference@tsu.ge
კონფერენციაში მონაწილეობის ფორმატი: მოხსენება.
იხ. თეზისების გაფორმების წესი.
საკონტაქტო პირი: ასოც. პროფესორი ეკატერინე ნავროზაშვილი
თსუ, I კორპუსი, ოთახი 204.
Order N:
თსუ ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ფილოსოფიის ს/ს ინსტიტუტი გიწვევთ
ჰაინრიხ ჰაინეს წიგნის „რელიგიისა და ფილოსოფიის ისტორიისთვის გერმანიაში“ (1834) ქართული თარგმანის პრეზენტაციაზე.
წიგნი პირველად ითარგმნა ქართულ ენაზე ინსტიტუტის დოქტორანტის ლევან შატბერაშვილის მიერ. პროექტი განხორცილდა გოეთეს ინსტიტუტის მთარგმნელობითი პროგრამის ფარგლებში
პრეზენტაცია გაიმართება ორშაბათს, 11 აპრილს, 18:30 საათზე, გოეთეს ინსტიტუტში.
მისამართი: მიხეილ ზანდუკელის ქუჩა # 16, თბილისი.
.
Order N:
12 აპრილს, 17:00 საათზე გაიმართება საინფორმაციო შეხვედრა ჰიმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ადმინისტრაციასთან.
მისამართი: Zoom Meeting ID: 828 616 1136
Order N:
სსიპ – ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფსიქოლოგიისა და განათლების მეცნიერებათა ფაკულტეტზე, 2021-2022 სასწავლო წლის გაზაფხულის სემესტრში, დოქტორანტთა საუნივერსიტეტო დაფინანსებისათვის დოკუმენტების წარმოდგენის ვადების განსაზღვრის შესახებ
Order N:
ვილნიუსის გამოყენებითი მეცნიერების უნივერსიტეტი (Vilnius Kolegija University of Applied Sciences) აცხადებს კონკურსს მოკლევადიან სასწავლო პროგრამაზე სტიპენდიების მოსაპოვებლად.
შემოთავაზებული პროგრამების ჩამონათვალი იხილეთ აქ.
აპლიკაციის მიღების ბოლო ვადა: 2022 წლის 29 აპრილი
აპლიკაციის ელექტრონულად შესავსებად, გთხოვთ, ეწვიოთ შემდეგ ვებ-გვერდს.
Order N:
თამარ დადიანი
საქართველოში აკრედიტირებული სამედიცინო ფაკულტეტის სტუდენტენტებს, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან ნევროლოგიით და ნეიროქირურგიით, შესაძლებლობა ეძლევათ მონაწილეობა მიიღონ დენდის ოლიმპიადაში, რომელიც 15 მაისს გაიმართება.
The Walter E. Dandy Neurosurgical Club Georgia (უოლტერ ე. დენდის ნეიროქირურგიის კლუბი საქართველო ) არის Dandy Society-ის ოფიციალური ფილიალი, რომელიც სამედიცინო ფაკულტეტის სტუდენტებს შესაძლებლობას აძლევს შეხვდნენ მსოფლიოში ცნობილ ნეიროქირურგებს, გაიზიარონ მათი ცოდნა, გამოცდილება და დაამყარონ უწყვეტი კავშირები.
ოლიმპიადაში მონაწილეთა რეგისტრაცია გაგრძელდება 1 მაისამდე https://forms.gle/o3nqEvGYEuiyPHMB9.
დენდის ოლიმპიადის გამარჯვებულს ეძლევა უნიკალური შანსი გაემგზავროს ნეიროქირურგიის რიგით მეორე სტუდენტურ მსოფლიო კონგრესზე, რომელიც 22-24 სექტემბერს ესპანეთის ქალაქ გრანდაში გაიმართება.
რიგით მეორე სტუდენტურ ნეიროქირურგიის კონგრესს წელს უკვე ესპანეთის ქალაქი გრანადა უმასპინძლებს.
კონგრესის მონაწილე სტუდენტებს 3 დაუვიწყარი დღე ელოდებათ. ამ ხნის განმავლობაში ისინი შეხდვდებიან მსოფლიოს წამყვან ნეიროქირურგებსა და ექსპერტებს და მათგან მოისმინენ ლექციებს ნეიროქირურგიისა თუ სხვა მიმართულებების შესახებ. ჩაერთვებიან პლენარულ სესიებსა და დისკუსიებში, სადაც გამოჩენილ მეცნიერებთან ერთად იმსჯელებენ მედიცინაში არსებულ აქტუალურ გამოწვევებზე. გაიცნობენ უამრავ მოტივირებულ სტუდენტს მსოფლიოს სხვადასხვა წერტილიდან.
Order N:
Order N:
Order N:
შეგახსენებთ, რომ თსუ-ის რექტორის 2022 წლის 18 თებერვლის # 45-01-01 ბრძანების მიხედვით, საბაკალავრო და სამაგისტრო პროგრამებზე სასწავლო პროცესი დაიწყება სააუდიტორიო ფორმატში.
- 2 მაისი-18 ივნისი: სააუდიტორიო მეცადინეობები;
- 20 ივნისი- 13 ივლისი: დასკვნითი გამოცდები თსუ-ის საგამოცდო ცენტრში;
- 19-26 ივლისი: დამატებითი გამოცდები თსუ-ის საგამოცდო ცენტრში;
შუალედური გამოცდები ჩატარდება დისტანციურად 26 აპრილიდან 1-ლი მაისის ჩათვლით
გისურვებთ წარმატებებს!
ფაკულტეტის ადმინისტრაცია
Order N: